Kasteel Sypesteyn, een verborgen pareltje

Oh ik ben verzot op het bezoeken van kastelen en oude landhuizen. Struinen door de tuinen en de verhalen over voormalige bewoners. De geschiedenis die er hangt in zo’n gebouw is fantastisch. Vooral in Engeland vind je schitterende huizen en kastelen die over het algemeen open zijn voor publiek. Dit is vaak de enige manier om het onderhoud van de huizen te betalen. 

In Nederland zijn er ook verschillende schitterende gebouwen te bezoeken. We kennen allemaal wel Kasteel de Haar, Paleis het Loo, Slot Loevesteyn en Muiderslot. Bij die kastelen zitten ook vaak bijzondere landgoederen zoals Landgoed Keukenhof, Koninklijk Landgoed De Horsten en Buitenplaats Leyduin. Maar er zijn ook een aantal wat minder bekende die een bezoek meer dan waard zijn. Denk eens aan kasteel Duivenvoorde, Kasteel Rosendael, Kasteel Cannenburgh en Kasteel Sypesteyn. Bij deze laatste breng ik vandaag een bezoek.

Het onbekende Kasteel Sypesteyn

Kasteel Sypesteyn is een compact en overzichtelijk kasteel midden in Loosdrecht. Vanaf de straat waar ik rij, op weg naar de parkeerplaats achter de kerk, zie ik door de grote hoge bomen niet eens dat er een kasteel achter te vinden is. Alleen het bord aan de kant van de weg verraadt waar ik precies moet zijn.

Ik heb het kasteel gisteravond gevonden tijdens een rondje zoeken op Google en de website museumkaart.nl. Ik heb al jaren een museum (jaar)kaart en maak hier heel veel gebruik van als het gaat om fotograferen van tuinen en bezoeken van kastelen. Zo kom ik dus terecht bij het voor mij onbekende Kasteel Sypesteyn.

Een verborgen pareltje

Wanneer ik de auto heb geparkeerd achter de kerk, loop ik de weg een stukje terug naar de ingang. Via een mooie poort kom ik terecht op het terrein. Ik blijf heel even staan en bekijk de blik die ik vanaf hier heb op het kasteel. Het is mij al snel duidelijk dat ik hier te maken heb met een verborgen pareltje. Eentje die verstopt ligt tussen het groen van Loosdrecht, maar vooral eentje die nog te onbekend is in Nederland. Het wordt tijd dat daar verandering in komt. 

Via een witte horecatent vind ik mijn weg naar een trappetje richting de kleine winkel. Ik heb een rondleiding geboekt tussen 13.00 en 13.30 uur en de dame achter de kassa legt mij uit dat ik ergens in dat half uur hier terug moet zijn. De rondleidingen gaan in kleine groepjes met die mensen die er dan zijn. Aangezien het pas kwart over twaalf is besluit ik eerst de tuin in het gaan. Het is een schitterende middag vol zon en ik wil er zoveel mogelijk van genieten.

De historie

Voordat ik jullie mee laat genieten van de tuin, neem ik jullie eerst mee in de geschiedenis van het kasteel. Ik weet namelijk zeker dat jullie je, net als ik deed, op dit moment afvragen wie die Sypesteyn dan wel niet is en waarom er een kasteel is met die naam. Nou ga er even voor zitten, want het is een mooi verhaal.

Nee er volgt nu geen verhaal over ridders, veldslagen en jonkvrouwen in torenkamers. Het is geen Disneyfilm. Het gaat hier ook niet om een kasteel waar eeuwenlang families hebben gewoond, lief hebben gehad of hebben gevochten. Nee het zit als volgt.

Jonkheer Van Sypesteyn

Op 14 december 1857 werd in Den Haag geboren Catharinus Henri Cornelis Ascanius van Sypesteyn, het derde kind en enige zoon van jonkheer Jan Willem van Sypesteyn. Wanneer Henri in de 40 is gaat hij in Loosdrecht op zoek naar de fundamenten van het oude kasteel van zijn voorvaderen. Hij wil het oude kasteel in oude staat terugbrengen. In 1901 vindt men door middel van bodemonderzoek uiteindelijk oude fundamenten en beschoeiing van een grachtenstelsel. 

Nog voordat Van Sypesteyn begint aan de bouw van het kasteel, legt hij eerst de tuinen aan. Er ontstaat een voorplein, kasteelterrein, singels, grachten, slottuin, park, boomgaard en doolhof. In 1907 wordt begonnen met het optrekken van bijgebouwen, de portierswoning, het koetshuis met stallen, de buitenmuur met twee torentjes en een brug met ijzeren afsluithek.  

Daarna is het kasteel zelf aan de beurt. De bouw van het uiteindelijk Kasteel Sypesteyn neemt 15 jaar in beslag (1912-1927) en het gaat in fases. Het kasteel wordt geheel gebouwd vanuit tweedehands materialen, afkomstig van de sloop van oude gebouwen. Deuren, bakstenen, raamkozijnen en vloeren, allemaal afkomstig van oude kastelen, kerken en kloosters. 

Daar waar Henri van Sypesteyn zijn project in eerste instantie is begonnen uit familietrots en de missie om het kasteel te herstellen, wilde hij ook graag een maatschappelijke bijdrage leveren. Toerisme naar Loosdrecht trekken vond hij dan ook heel belangrijk. Het kasteel is dan ook niet gebouwd door Jonkheer van Sypesteyn om erin te gaan wonen…. Nee hij heeft het gebouwd als museum. Het kasteel vult hij dan ook met tallozen kunstvoorwerpen en zeldzaamheden, die vandaag de dag grotendeels nog steeds te bewonderen zijn.

* Het bovenstaande verhaal over Kasteel Sypesteyn en de jonkheer heb ik samengevat vanuit het boek Leven en werk van jhr. C.H.C.A. van Sypesteyn.

Dan nu de tuinen

Zo nu jullie de historie van het kasteel en haar tuinen kennen, is het tijd om jullie mee te nemen naar buiten. Zoals ik al schreef, schijnt de zon lekker en het is nog niet heel druk. Ik struin door de tuin heen en fotografeer van alles en nog wat. Vogeltjes, de gebouwen, bloemen… Het is er prachtig. 

Ik begin bij de 17e eeuwse fontein aan de zijkant van het kasteel. Het geluid dat het water geeft is rustgevend en draagt bij aan de magische sfeer die ik bij een kasteel vind horen. De vogeltjes vliegen af en aan voor hun ochtendbad. Het is een komen en gaan.

Via het pad langs de fontein, sla ik linksaf om bij de smederij uit te komen. Het pad leidt over het voorplein waar grasveldjes zijn aangelegd met bankjes waar men heerlijk kan zitten. Het uitzicht is op het voormalige koetshuis. Onderweg kom ik Rein tegen, een vriendelijke oudere man, die een praatje met mij start over mijn camera. Al pratende komen we erop dat Rein als vrijwilliger werkt voor het kasteel en hij wijst mij erop vooral terug te komen tussen januari en mei. Het staat hier dan vol met krokussen, sneeuwklokjes, lenteklokjes, zomerklokjes, bosanemonen, narcissen, hyacinten en andere nog ongeveer 23 andere stinzen soorten (voorjaarsbloemen). De grasvelden zijn helemaal bedekt. Nou ik zet het vast in mijn agenda…

De rondleiding door kasteel Sypesteyn

Met een korte route kom ik uiteindelijk bij de boomgaard uit. Ik doe een kort rondje want zie op mijn horloge dat ik eerst terug mag voor de daadwerkelijke rondleiding door Kasteel Sypesteyn. Ik sluit aan bij een Spaans gezin dat een rondleiding krijgt in het Engels. Voor mij absoluut geen probleem. Een vriendelijke dame is onze gids vandaag en zal met ons op de begane grond meelopen en van alles vertellen. De bovenste verdieping is helaas gesloten vanwege de Corona-maatregelen. 

Onze gids vertelt ons over de stamboom van jonkheer Van Sypesteyn, zijn ouders en zijn passie voor het bouwen van het kasteel. Ze vertelt over waar verschillende bouwmaterialen van het kasteel vandaan komen, de kunstverzameling en hoe Jonkheer Van Sypesteyn alles heeft verzameld. Ik ben vooral gefascineerd door het idee dat alle bouwmaterialen zijn hergebruikt. Het klinkt als één van de eerste duurzame huizen van Nederland. 

Terug naar de tuin

Na de rondleiding snak ik ernaar om weer terug te mogen naar de tuin. Dat is toch waar mijn fotografiehart sneller van gaat kloppen. De prachtige slottuin ligt direct achter de tuin. Het is een afgesloten tuin omringd door prachtige smeedijzeren hekken. De tuin is in sierlijke vakken verdeeld door buxushaagjes. Deze stammen nog uit 1912 van toen de tuin werd aangelegd maar helaas heeft hier ook de buxusmot een groot deel aangetast. De tuin zelf mag ik dan ook niet betreden, om de buxushaag te beschermen, maar vanaf de zijkant is er ook een prachtig zicht. 

In de vakken staan vele verschillende kruiden en vaste planten, waarvan veel aantrekkelijk blijken te zijn voor vlinders. Het is een drukte van jewelste en allerlei kleuren vlinders fladderen door elkaar op zoek naar de lekkerste bloemen. Mijn oog wordt getrokken door een schitterende boom aan de linkerkant van mij, voor één van de hekken. Na wat speurwerk in een boekje over de tuin blijken dit twee stokoude trompetbomen te zijn. Wie kent ze niet… Ze worden als oude mannetjes ondersteund door houten balken omdat ze schots en scheef groeien maar wat een magisch plaatje levert het op.

Blauwe hekwerken van Kasteel Sypesteyn

Blauwe hekwerken… de tuinen staan er vol mee. Het zijn schitterende hekwerken met allerlei krullen, geverfd in een bijzondere azuurblauwe kleur, in 1910 blijkbaar de mode. Ook de hekwerken komen deels van andere landgoederen en buitenplaatsen. Voor honderden gulden per stuk, wat voor die tijd ontzettend veel geld was, hebben ze een plekje gekregen op dit unieke landgoed. 

Ik ben gefascineerd door de hekwerken. Niet in de laatste plaats doordat het mijn vaders werk altijd is geweest. Hij heeft heel wat hekwerken gemaakt en de mooiste ook mogen restaureren, zoals die bij de Koninklijke Stallen en Paleis Noordeinde. Het schijnt dat hij ergens op de onderkant zijn initialen heeft gekrast… Ik loop dan ook naar elk hekwerk toe, raak het aan, bekijk de laspunten (vakjargon van mijn vader geleerd) en volg met mijn hand de krullen. Ze zijn schitterend en die azuurblauwe kleur, ik moest eraan wennen maar het misstaat zeker niet. 

Kronkelende bospaden

Ik volg de bospaden tot helemaal achterin het landgoed. Gelegen tussen verschillende weilanden heb ik vanaf een bankje aan het einde van het pad een mooi uitzicht over groen grasland. Achter de bomenrij voorbij de weilanden liggen de Loosdrechtse plassen. Het zal er wel druk zijn met dit mooie weer, maar ik merk er hier niets van. Af en toe komen er mensen over het pad achter mij, maar ik zit voornamelijk heerlijk rustig op een bankje.

Appeltjes in de boomgaard

Ik wandel langzaam terug richting het kasteel en passeer de boomgaard. Kasteel Sypesteyn heeft een boomgaard vol met bomen. Tussen de bladeren zijn al heel wat kleine appeltjes te zien. Groen met roze wangetjes. Ze hangen vrolijk in de zomerzon te groeien tot ze rijp zijn in het najaar. 

Eén hele bijzondere boom kan ik niet negeren. Voor mij staat een boom met schitterende omlaag hangende takken, een treurhoningboom. Treurig ziet hij er wel uit. Het is net een persoon die met zijn lange haren voorover hangt, het gezicht verborgen achter de haren. De stam staat wat scheef en er straalt letterlijk iets treurig van de boom uit. Wanneer ik onder de boom doorloop en naar boven kijk, zie ik echter een schitterende kluwen van takken die kronkelend over elkaar hun weg zoeken. Schitterend hoe deze boom haar schoonheid bijna verstopt. 

Papavers in alle kleuren

Kleurrijk zijn de tuinen van kasteel Sypesteyn absoluut. Ik ben nog steeds in de boomgaard waar een kleine tuin is aangelegd vol met kleurrijke bloemen. Ik ben er in juli en dat is eigenlijk net te laat voor de goede kleurexplosie, maar alsnog is het prachtig. Papavers in verschillende kleuren roze, wit, paars en rood. Bijen en hommels vliegen af en aan. Ik zit dan ook al snel op mijn knieën op het pad de ene na de andere foto te maken van de bloemen. Ik ben zo in mijn element hier…

De huidige ‘kasteelheer’ van Sypesteyn

Nadat ik de hele tuin heb doorgelopen en vooral gefotografeerd merk ik pas dat mijn maag knort. Het is al bijna drie uur en dus tijd voor een boterham. Ik loop terug naar de fontein waar verschillende gietijzeren tafels en stoeltjes onder de bomen staan. Netjes uit elkaar. Als ik net mijn boterhammen uit mijn tas heb gehaald, loopt Rein nog een keer langs. Ik zie hem een beetje als de huidige kasteelheer. Vol trots vertelt hij over zijn rol en zijn eigen fotografiehobby. Ik vertel hem dat ik mijn foto’s gebruik op mijn website en schrijf over mijn avonturen. Gelijk is hij enthousiast. Hij wil een kaartje van mij zodat hij mijn avonturen kan volgen en ik krijg zijn kaartje, voor als ik volgend jaar voorjaar kom, dan moet ik het even laten weten. Als ik vertel dat er ook van Kasteel Sypesteyn een blog zal verschijnen verdwijnt hij voor een paar tellen om vervolgens terug te komen met twee boeken. De ene vertelt alles over de tuinen en de andere is een boek over de Jonkheer, vol verhalen maar vooral foto’s van zijn jeugd, de aanleg van het kasteel en de tuinen. Om mee te nemen naar huis zegt hij… ik ben met stomheid geslagen. Zo vriendelijk!!

Kasteel Sypesteyn, een bezoek waard!

Wanneer ik in de auto zit op weg naar huis heb ik een uurtje om de dag nog eens voorbij te laten gaan. Met een heel blij gevoel zit ik in de auto. De zon, de schoonheid van de tuinen, het schitterende verhaal achter het kasteel en de ontmoeting met Rein zorgen ervoor dat ik een heerlijke dag heb gehad. Ik kan dan ook niet wachten om nog eens terug te gaan. Wellicht in de herfst als de paddenstoelen in het bos staan en sowieso in het voorjaar. Ik heb het alvast gemarkeerd in mijn agenda… Wie gaat er met mij mee?!

Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.