Stadswandeling Haarlem; historisch en eigentijds

Haarlem, één van mijn favoriete steden in Nederland. Ik kom er heel erg graag voor een dagje winkelen, museumbezoek of de markt op zaterdag. Het is dan ook niet raar dat Haarlem hoog op het lijstje staat wanneer ik bedenk in welke stad ik wil wandelen. Op een zaterdag stappen een vriendin en ik dan ook samen in de trein voor een stadswandeling Haarlem.

City Routes

In mijn zoektocht naar een leuke stadswandeling in Haarlem, kwam ik terecht op de website van City Routes. Het is een websites waar je routes kunt vinden voor wandelingen in verschillende steden. Amsterdam, Amersfoort, Buren, Den Haag, Rotterdam, Utrecht, Werkhoven. Dat is een greep uit de verschillende steden. De routes kun je volgen via een pdf of via de route in Google Maps. Ik kies voor de laatste optie. 

Met mijn telefoon in mijn handen, wandelen mijn vriendin en ik samen vanaf het station richting het centrum. De route neemt ons vanaf het eerste moment mee, diep Haarlem in. Letterlijk en figuurlijk. Want niet alleen lopen we door het Haarlem van nu, we lezen via de app ook heel veel over het Haarlem van toen. 

Onze eerste stop: Bij Babette

Na een kleine tien minuten komen we aan bij onze eerste stop van de route. Eentje die we van tevoren al hadden ingepland en gereserveerd: Bij Babette. Bij Babette is mijn favoriete koffie en theeplekje waar Sarah, de eigenaresse, ons elke keer weer verrast op de lekkerste taarten. Elk jaar bezoeken Marion, een vriendin van mij, en ik Haarlem en elk jaar brengen we een bezoek aan Sarah.

Ook vandaag schuiven we aan aan één van de leukste tafeltjes en bestellen Latte Machiato en een groot stuk Mocca Taart. In het raamkozijn staan de schitterendste plateaus met taarten en koekjes: appeltaart, perentaart, Victoria Sponge, Mocca Taart, Scones en nog veel meer. Het is altijd lastig kiezen 😉

Richting de markt

Aangezien het vandaag zaterdag is, weten we dat het marktdag is. Ook één van onze stops tijdens de wandeling. Maar eerst komen we langs het Corrie ten Boomhuis. Je moet even goed kijken, want het huis ligt middenin de drukke Barteljorisstraat. Ja die straat van Monolpoly inderdaad. Verscholen tussen de kledingzaken met aan de gevel een uithangbord Ten Boom Museum.

Hier woonde Corrie ten Boom die in de Tweede Wereldoorlog verzetsstrijder was. Met haar familie bood zij onderdak aan Joodse onderduikers. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had het gezin Joodse en andere onderduikers in huis. In geval van nood werd een geheime kamer gebouwd waarin de onderduikers in geval van nood konden verstoppen. Op 28 februari 1944 werd het gezin verraden en viel de Gestapo het huis binnen. Er werd op dat moment een Bijbelstudie gehouden zodat er veel bezoekers waren, onder wie enkele verzetsstrijders. Vier onderduikers en de twee verzetsstrijders verborgen zich tijdig in de geheime kamer. Corrie kwam samen met haar zus Betsie uiteindelijk in concentratiekamp Ravensbrück terecht. Betsie overleed daar op 14 december 1944. Corrie werd enige dagen daarna vrijgelaten, naar later bleek als gevolg van een administratieve fout. 

Op de markt aangekomen wandelen we met een kleine omweg langs de kraam van de PieMan en daar haal ik zes heerlijke pies, voor thuis in de vriezer. Met een rugzak vol pies (uitspreken als pais en niet als hoe je misschien denkt haha) begint de wandeling door Haarlem pas echt. Linksaf en rechtsaf, door kleine smalle straatjes. Langs een oud schoolgebouw met heel wat historie en dan verschijnt aan de rechterkant een boekhandel en ja… een boekhandel kan ik niet voorbij laten gaan. Ik moet er even spieken. Na een twintig minuten vervolgen we de Stadswandeling Haarlem, maar nu met twee nieuwe boeken erbij in mijn rugzak. 

Het begrip van Haarlem

Wanneer we bij de Pathe bioscoop de hoek om wandelen, staan we voor de Jopenkerk. Een plek waar ik meerdere mensen al over gehoord had en waarvan ik wist dat ik er een bezoek moest brengen. Een plek waar ik vorige week nog een 0.0% IPA heb gedronken.

Jopenkerk

Eeuwenlang was Haarlem één van de grootste bierbrouwerssteden van Nederland. Al in de middeleeuwen werd er bier gebrouwen. In Haarlem warren veel brouwerijen aan het Spaarne en de Bakenessergracht gevestigd. De nabijheid van water was handig om het bier te produceren, maar ook voor het vervoer van de biervaten. De biervaten met een inhoud van 112 liter werden ‘Jopen’ genoemd. In 1992 werd het Haarlems Biergenootschap opgericht om de traditionele bieren van Haarlem opnieuw in de markt te brengen. Er werden in het stadsarchief oude stadsrecepten uit 1407 en 1501 gevonden en vervolgens maakte de Universiteit van Leuven op basis hiervan een eigentijdser bierrecept. Dit bier krijgt de naam Jopen. Sinds november 2010 wordt het bier gebrouwen in de Jopenkerk (en tegenwoordig ook in de Waarderpolder) en zijn er vele soorten Jopenbier ontwikkeld. De Jopenkerk is een gezellig grand cafe waar je naast Jopenbier ook kunt genieten van een lekkere maaltijd al dan niet met jopen bereid. Het is een plek waar je als bezoeker aan Haarlem geweest moet zijn.

We moeten natuurlijk een bezoekje brengen aan deze brouwerij en wandelen dan ook door de kerk in plaats van er omheen. Wow! De combinatie tussen de glas in lood ramen en de gotische plafonds enerzijds en de bar en brouwerij-onderdelen anderzijds is verbluffend. Met open mond wandelen we de ene deur in en via de andere weer naar buiten. 

Steegjes en hofjes van Haarlem

Vanaf Jopen gaat de route verder en dieper Haarlem in. Weer gaan we linksaf en rechtsaf, de lijn op onze Google app volgend. Langs hofjes en door smalle, autoloze straatjes. Nieuwsgierig wandelen we langs de huisjes, ons afvragend hoe het er binnen uit zal zien. Af en toe stappen we brutaal een steegje in om te zien hoe de achtertuintjes eruit zien en zo komen we uiteindelijk uit bij een volgende stop: een leuk klein frans tentje. Hier bestellen we lekkere limonade en bekijken waar het volgende deel van de stadswandeling Haarlem ons heen zal brengen.

–> Tip! Bekijk ook eens mijn standswandeling door Arnhem >>

Lunchen naast de Bavokerk

Na de limonade zijn we opgeladen voor weer een deel van de stadswandeling. Het is heerlijk weer en we genieten absoluut van het leren kennen van deze, voor ons, nieuwe kant van Haarlem. We komen uiteindelijk terug uit bij de Grote Markt. Hier zoeken we een plekje op één van de terrassen naast de St. Bavokerk. Onder het genot van een tosti en een uitsmijter bespreken we de route tot nu toe.

Het is een leuke route vol met mooie plekjes. Het verbaasd ons ook dat sommige plekken die wij hebben gevonden, niet vermeld staan op de routeomschrijving. Wij houden onze ogen dan ook continu open tijdens deze wandelroute, want Haarlem biedt zoveel leuks. 

Rondje om de kerk van Haarlem

Ondanks dat het niet op de omschrijving van de stadswandeling staat, lopen wij een rondje om de St. Bavokerk heen. We willen graag een kijkje nemen binnen, maar de kerk blijkt deze dag gesloten te zijn voor publiek. Nou ja dan pakken we de route maar weer op. 

Met weer een kleine omweg wandelen we eerst langs het Gerechtsgebouw. Een schitterende mix van een eeuwenoude poort en een modern gebouw erachter. Vanaf het Gerechtsgebouw komen we nog langs een jodenherdenkingsplek. We nemen ruim de tijd om namen te lezen en stil te staan bij wat er gebeurt in in WO II. Na het leggen van een klein steentje onder de namenlijst, gaan we door. Langs het water. 

Het oudste hofje van Haarlem

We passeren de Gravestenenbrug en linksaf de Bakenessergracht op. Daar, op die gracht, treffen we een kleine deur aan, met hierop een plaguette: Hofje van Bakenes en Johan Enschede Hof.

Het Hofje van Bakenes is het oudste hofje van Nederland en is in 1395 gesticht uit de nalatenschap van een Haarlemse vooraanstaande en welgestelde familie: Dirc I van Bakenesse. Zijn weduwe Lysebeth en haar beide zoons Dirc en Jan lieten het hofje bouwen. Oorspronkelijk is het Hofje van Bakenes met 13 huisjes ingericht voor de verzorging van 20 alleenstaande, arme, oude vrouwen die tegen het eind van de 14e eeuw niet zelfstandig konden wonen, ook al omdat er toen sprake was van een vrouwenoverschot. Nu is er nog maar plaats voor 12 bewoonsters.

Aan het oudste hofje grenst het nieuwste hofje van Haarlem, het Johan Enschedehofje, dat is ontworpen door Joost Swarte en Henk Döll die al eerder samenwerkten bij de bouw van de nieuweToneelschuur. Het hofje stamt uit 2007 en bestaat uit 10 woningen, 8 voor vrouwen ouder dan 65 jaar en 2 voor bejaarde stellen.

Door de deur en het hofje in. We komen terecht in een wereld van stilte, geborgenheid en gezelligheid. Dat is het gevoel dat ik ervaar midden in het hofje. Er hangen hier en daar wat touwtjes gespannen, waar je als bezoeker achter moet blijven. De tuin voor ons ligt er schitterend bij. Overal staan plantenbakken vol met bloemen, vogelhuisjes en zitjes. Er staat een oude waterput en twee dames staan verderop te kletsen. Veel van de voordeuren staan open of half open. Je kent het wel, de bovenste helft van de deur staat open en de onderste helft gesloten. 

Een paar stappen verderop is inderdaad dat nieuwe moderne hofje te zien. Een hele andere sfeer, maar nog steeds het gevoel van geborgenheid en saamhorigheid, zoals in het oude hofje. Dit zijn de pareltjes die je tijdens een stadswandeling wilt ontdekken. De stadswandeling Haarlem stelt dan ook absoluut niet teleur hierin. 

Langs het water terug naar het Station

De route loopt verder langs de gracht en over bruggen terug naar het station. Onderweg komen we nog een aantal mooie gebouwen tegen, die niet op de routebeschrijving staan. Oude pakhuizen langs het water, kleine huisjes in de stegen en herbergen op weg naar het station. Het is een leuke laatste deel van de stadswandeling Haarlem. 

Meer stadswandelingen

Deel deze wandeling op Pinterest

Over mij

Hoi, ik ben Mascha en ik ben dol op wandelen… en schrijven. Dat is dan ook precies de reden dat ik mijn wandelavonturen graag met jou deel. Je vindt hier inspiratie voor natuurgebieden en wandelroutes, tips voor o.a. solowandelen en gratis downloads. Vragen? Neem gerust contact op >>

Deze blog bevat affiliate links. Als je via deze links iets bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor. Jij betaalt niets extra. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik je in de Disclaimer.